عکس رادیولوژی دندان | عکس او پی جی دندان | دندانپزشکی ژنیک
عکس رادیولوژی دندان شامل چه مراحلی می شود؟ محاسن و مضرات آن چیست؟
عکس رادیولوژی دندان و مراحل آن کدامند؟
عکس رادیولوژی دندان را می توان به عنوان اولین قدم بعد از مشاوره با دندانپزشک برای تشخیص پوسیدگی و خرابی دندان و ریشه آن دانست.
با استفاده از عکس رادیولوژی دندان یا رادیوگرافی، می توان عکسی کلی از دندان ها در یک نما به تصور کشید، که تمامی قسمت های مختلف دندان ها و ریشه و لثه ها را نشان می دهد.
در مواقعی که نیاز به عکس تکی از دندان باشد، از طریق OPG می توان با استفاده از فیلم تکی که درون دهان و پشت دندان آسیب دیده قرار می گیرد، اقدام به گرفتن عکس تکی نمود. این کار می تواند عفونت ها و یا خرابی یک دندان را نشان دهد.
عکس رادیوگرافی دندان یک روش تصویربرداری پزشکی در کلینیک های مجهز دندانپزشکی است که برای بررسی ساختار دندانها، فک و سایر بافتهای دهان مورد استفاده قرار می گیرد.
در این روش اشعه ایکس از طریق دندانها عبور داده میشود و تصویری از ساختار داخلی دندانها و فکها به دست میآید. این تصاویر میتوانند وضعیت سلامت دندانها، ریشهها، لثه و استخوانهای فک را نشان دهند.
عکسهای رادیوگرافی دندان میتوانند به شناسایی مشکلاتی نظیر پوسیدگی، التهاب لثه، آبسههای دندانی و شکستگیها کمک کنند.
همچنین برای بررسی وضعیت و جراحی دندانهای عقل، ارزیابی پیش از جراحیهای دندانپزشکی و انتخاب درمان مناسب مفید هستند.
کاربردهای مهم و اساسی عکس رادیولوژی دندان چیست؟
عکس رادیولوژی دندان کاربردهای متعددی در تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان دارد. مهمترین کاربردهای آن عبارتند از:
– تشخیص پوسیدگی دندان و بیماری لثه
– بررسی وضعیت رویش و جوانه زدن دندانها
– تشخیص آبسههای دندانی و التهابات اطراف ریشه
– ارزیابی وضعیت دندان عقل و دندانهای آسیای خردسالی
– بررسی انحرافات فکی، از جمله فک بسته
– تشخیص شکستگیهای فک و صورت
– بررسی میزان تحلیل استخوان فکین
– برنامهریزی درمانهای ارتودنسی دندان و جراحیهای فک و صورت
– پیگیری روند درمانهای انجام شده از قبیل عکس از فک برای ایمپلنت دندان
– غربالگری و تشخیص زودهنگام تومورهای دهان و فک
بنابراین عکس رادیوگرافی به عنوان یک ابزار تشخیصی مهم، نقش کلیدی در سلامت دهان و دندان دارد.
مراحل عکس رادیولوژی دندان کدامند؟
مراحل انجام عکس رادیوگرافی دندان به شرح زیر است:
-آمادهسازی بیمار: بیمار باید لباسهای فلزی مانند زیورآلات را درآورد. همچنین اگر عکسبرداری از ناحیهای خاص از دهان انجام میشود، ممکن است باید پروتزهای دندانی را برداشت.
-قرارگیری بیمار: بیمار باید روی صندلی دستگاه قرار بگیرد و سر خود را در موقعیت مناسب نگه دارد.
-قرار دادن حفاظ سربی: برای محافظت از بافتهای حساس بدن در برابر اشعه ایکس، از حفاظ سربی استفاده میشود.
-تنظیم دستگاه: تکنسین دستگاه را تنظیم میکند و موقعیت مناسب برای عکسبرداری را انتخاب میکند.
-عکسبرداری: تکنسین دستور عکسبرداری را صادر میکند و اشعه ایکس از دندانها عبور داده میشود. بیمار باید حرکت نکند.
-پردازش تصویر: تصاویر دیجیتال حاصل، پردازش و آمادهسازی میشوند.
-تفسیر تصاویر: دندانپزشک تصاویر را بررسی و تفسیر میکند.
عکس او پی جی (OPG) چیست؟
عکس اورتوپانتوموگرافی (OPG) یکی از انواع رایج عکسهای رادیوگرافی دندان است که برای بررسی کلی وضعیت دندانها، فک و ساختارهای مرتبط به کار میرود.
مخفف OPG برگرفته از Orthopantomograph است.
در عکس OPG از یک منبع پرتو ایکس استفاده میشود که به طور همزمان اطراف سر بیمار حرکت میکند و از تمام دندانها و فکها عکسبرداری میکند.
این عکس نمای کلی از وضعیت دندانها، لثهها، فک و استخوانهای زیرین دهان را نشان میدهد و برای غربالگری و تشخیص اولیه مشکلات دندانی مفید است.
عکس OPG تصویری دو بعدی از ساختار سه بعدی دهان و دندانها ارائه میدهد.
عکس رادیولوژی دندان چقدر می تواند عفونت ریشه دندان را نشان دهد؟
عکس رادیولوژی دندان یا رادیوگرافی دندان میتواند تا حد زیادی عفونت ریشه دندان (پالپیت) را تشخیص دهد. اگرچه تشخیص قطعی نیاز به معاینات بالینی دارد، اما عکس رادیوگرافی میتواند نشانههای زیر را نمایش دهد:
مناطق تحلیل رفته و تخریب استخوان در اطراف ریشه دندان
تورم و التهاب در لیگامان پریودنتال
از دست رفتن حاشیه لثه و ایجاد جیب پریودنتال
تغییر شکل لیگامان پریودنتال
ایجاد حفره یا کیست در استخوانهای اطراف ریشه
تورم و تیرگی فضای پریاپیکال
از دست رفتن تدریجی استخوان حمایت کننده دندان
با این حال گاهی عفونتهای خفیف ممکن است در عکس رادیوگرافی دیده نشوند. بنابراین تشخیص قطعی نیاز به معاینه بالینی دقیق دندانپزشک دارد. با این حال عکس از ریشه دندان تا حدود 98 درصد در تشخیص پوسیدگی و عفونت موثر است.
انواع عکس از دندان کدامند؟
رایجترین انواع عکس رادیولوژی دندان و فکها عبارتند از:
– عکس پانورامیک (پانورکس): تصویری کلی از دندانها و استخوانهای فک بالا و پایین ارائه میدهد.
– عکس اکلوزال: برای بررسی دندانهای فک بالا یا پایین به طور جداگانه به کار میرود.
– عکس اورتوپانتوموگرافی (OPG): تصویر کلی از دندانها و فکها در یک نما ارائه میکند.
– عکس بایت وینگ: برای بررسی دقیق رابطه دندانهای فک بالا و پایین مورد استفاده قرار میگیرد.
– عکس پریاپیکال: بخش ریشه و نوک ریشه دندان را نشان میدهد.
– عکس سفالومتریک: برای اندازهگیری استخوانهای جمجمه و فک استفاده میشود.
– عکس تمام رخ یا لترال سفالومتریک: پروفایل سر را در یک نما نشان میدهد.
انتخاب نوع عکس بستگی به نیاز بالینی و قسمت مورد بررسی دارد و توسط دندانپزشک تعیین میشود.
آیا عکس از دندان در دوران باردار ضرر دارد؟
به طور کلی عکس رادیولوژی دندان در دوران بارداری ایمن است و منع مصرف ندارد، و تا آن جا که ممکن است این کار انجام نشود بهتر است.در این خصوص اگر چاره ای نبود، باید نکات زیر را مد نظر قرار داد:
– ترجیحاً عکسبرداری در سه ماهه اول و دوم بارداری انجام شود. اجتناب از عکسبرداری در سه ماهه سوم میتواند از اشعه به جنین کمتر کند.
– از حفاظ سربی برای پوشش شکم و ناحیه پایین تنه استفاده شود تا میزان اشعه جذب شده توسط جنین به حداقل برسد.
– تنها در صورت ضرورت و با تجویز دندانپزشک انجام شود. عکسهای غیرضروری بهتر است به بعد از زایمان موکول شوند.
– از عکسهای پرتونگاری دیجیتال استفاده شود که دوز پرتو کمتری دارند.
– مدت عکسبرداری به حداقل ممکن کاهش یابد.
با رعایت این نکات، عکس رادیولوژی دندان در بارداری اقدامی ایمن محسوب میشود.
هر چند وقت یکبار عکس رادیولوژی دندان باید تکرار شود؟
فراوانی تکرار عکس رادیولوژی دندان بستگی به شرایط و وضعیت سلامت دهان و دندان فرد دارد. به طور کلی توصیه میشود:
– افراد سالم بدون مشکلات دندانی خاص، حداقل هر 2 تا 3 سال یکبار عکس رادیوگرافی انجام دهند.
– افراد مبتلا به پوسیدگی یا بیماری لثه، بسته به شدت بیماری 6 ماه تا 1 سال یکبار عکسبرداری مجدد توصیه میشود.
– کودکان زیر 18 سال، بهتر است سالی یکبار عکس رادیوگرافی شوند تا روند رویش دندان آنها پایش شود.
– افرادی که دندانهای عقل دارند یا در معرض خطر بیماریهای لثه هستند، باید سالی یکبار عکس رادیوگرافی انجام دهند.
– قبل از شروع درمانهای ارتودنسی یا جراحیهای دهان و فک، عکسبرداری ضروری است.
در نهایت فراوانی عکسبرداری باید با توصیه دندانپزشک و بر اساس نیاز فرد تعیین شود.